Σκεπτόμενοι μια ολιγοήμερη απόδραση από την πόλη, η Φλώρινα ίσως να μην είναι ο πρώτος προορισμός που θα σας ερχόταν στο μυαλό. Και λογικό, καθώς από την Αθήνα απέχει 550 χλμ ενώ από την Θεσσαλονίκη κάτι λιγότερο από 200χλμ. Όμως, η πόλη που έγινε διεθνώς διάσημη από τις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου, αξίζει να μπει στην ατζέντα σας για ένα road trip που έχει αρκετά χαρακτηριστικά για να μείνει χαραγμένο στη μνήμη σας.
Παρασκευή
12.00
Μπαίνουμε στην πόλη περνώντας από λιβάδια σπαρμένα με ανθισμένα ηλιοτρόπια: το αυθεντικό καλωσόρισμα ενός τόπου που βοηθά τις σκέψεις να μπουν σε μια τάξη. Με όποιον τρόπο κι αν φτάσει ο ταξιδιώτης εδώ –είτε με τρένο είτε με αμάξι ή με λεωφορείο–, αντικρίζοντας τη Φλώρινα, νιώθει αμέσως το πέρασμα από την κούραση της μεγαλούπολης στην έμπνευση της εξερεύνησης. Το σιδερένιο γλυπτό Κοντράλτο, της αρκούδας που παίζει κοντραμπάσο, που κοσμεί την πλατεία Μεγ. Αλεξάνδρου στην είσοδο της πόλης, τονώνει την αισιοδοξία μας και μοιάζει να μας τραγουδά «Καλή επιλογή». Το έργο φιλοτέχνησε και δώρισε στον δήμο ο Φλωρινιώτης γλύπτης Γιώργος Μπαρδάκας.
Τα πρώτα βήματά μας μας οδηγούν στον ποταμό. Η ματιά μας γαληνεύει πλησιάζοντας στην όχθη. Τα μεσοπολεμικά κτίρια –κάποια ρημαγμένα και κάποια ανακαινισμένα– δημιουργούν μια ρετρό ατμόσφαιρα, που γίνεται ακόμα πιο ειδυλλιακή με το κελάρυσμα του ήσυχου Σακουλέβα. Το εμπόριο της Φλώρινας άνθισε με την άφιξη των προσφύγων του ’22, κάτι που άρχισε να αποτυπώνεται και στην αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της τη δεκαετία του ’30, όταν και χτίστηκαν τα πανέμορφα νεοκλασικά της πόλης.
Η συμμετρία της απλότητας είναι ιδιαίτερα εμφανής στο περίφημο σχολείο της όχθης, το οποίο χτίστηκε το 1906 από την ελληνική κοινότητα επί οθωμανικής κυριαρχίας και λειτούργησε αρχικά ως εξατάξιο παρθεναγωγείο. Η οικία της οικογένειας Σαπουντζή είναι ένα πανέμορφο κτίριο, τυλιγμένο μάλιστα και με τη γοητεία ενός ερωτικού μύθου, μετά την ανεύρεση των ερωτικών επιστολών μιας πριμαντόνας της όπερας των αρχών του 20ού αιώνα.
13.30
Άφθονοι μεζέδες και μικρά κεμπάπ στο Γεντέκι, δίπλα στη Μητρόπολη (τηλ.: 2385 300599): χοιρινή μπριζόλα μακράς ωρίμανσης γεμιστή με αποξηραμένα φρούτα, παστά, λουκάνικα, τζουμπερίγκες και τοπικό μακάλο, παστουρμαδοπιτάκια με γιοφκά (τούρκικο χειροποίητο φύλλο) και, φυσικά, πιπεριά Φλωρίνης. Λαχανοντολμάδες με κιμά και λάχανο στύπα (τουρσί), σούπα γκούλας με μοσχαράκι, πιπεριές και γιαούρτι, σπετζοφάι με φασόλια Πρεσπών. Λιγοστά τραπέζια στην όχθη ή στο διακοσμημένο με αραβικά ψηφιδωτά εσωτερικό, έμπνευση του αείμνηστου Ηλία Πετρόπουλου. Το παιδικό γλύκισμα, την ποθητή κρέμα με λουκουμάδες, σερβίρουν οι δημιουργοί Ντάνυ και Γιώργος, ενώ από την ξυλόσομπα μοσχοβολούν οι λιχουδιές. Επίσης στο 5Oράκη (Νικ. Χάσου 42, κλείνει στις 18.00., τηλ.: 23850 44830): για ποικιλίες, καλό κρασί και κεφάτη διάθεση.
15.00
Ο λόφος του Αγίου Παντελεήμονα
Μετά από 40 λεπτά ανάβαση στο παραμυθένιο μονοπάτι του δάσους προς τον Σταυρό, αγναντεύουμε τη Φλώρινα και τα χωριά της. Η ελληνιστική πόλη ανοίγει τις πόρτες της όταν παίζονται παραστάσεις. Στο καφέ-ρεστοράν του Φυσιολατρικού Ορειβατικού Ομίλου Λυγκηστίς, προσφέρονται χειροποίητες πίτες και ναργιλές με θέα τον κάμπο της Πελαγονίας. Η περιοχή είναι δημοφιλής στους Φλωρινιώτες για άθληση, όπως και το νέο πάρκο με τα γλυπτά όπου κάθε ώρα της ημέρας κόσμος παίζει σκάκι, skateboard, τένις ή βόλεϊ. Η νεολαία που σπουδάζει στα δημόσια πανεπιστήμια της Φλώρινας Ψυχολογία, Παιδαγωγικά, Γεωπονική και Καλές Τέχνες διαμορφώνει τους ορίζοντες της σύγχρονης πόλης.
17.00
Στο μικροσκοπικό Sweet Art (Σαρανταπόρου 43, τηλ.: 6980458025), ο ουρανίσκος γλυκαίνει με φρεσκότατη κρέμα ρουαγιάλ. Στο Μπλε pita & coffee(Μεγ. Αλεξάνδρου 26, τηλ.: 2385 029188) σερβίρουν το πιο αφράτο τσουρέκι.
18.00
Εικοσάλεπτη οδική απόδραση στο Φράγμα Τριανταφυλλιάς με καφεδάκι στο χέρι: τονωτική χαλάρωση στην ηρεμία του υδάτινου τοπίου, βυθισμένοι στα χρώματα του ηλιοβασιλέματος.
20.00
Νυχτερινή επίσκεψη στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το παλαιότερο της χώρας: Μέχρι τον Δεκέμβριο, κάθε απόγευμα 18.00-21.00, εκτός Δευτέρας, παρουσιάζεται η μόνιμη έκθεση της απίθανης συλλογής περίπου 600 έργων ζωγραφικής και 6.000 βιβλίων.
21.00
Βγαίνοντας από το ονειρικό κτίριο, διασχίζουμε τα γεφύρια του Σακουλέβα μέχρι το τέλος της γοητευτικής πόλης. Στο νερό καθρεφτίζεται η θαλπωρή της μέσα στο χρυσαφένιο φως των φαναριών. Παραδινόμαστε ανέμελα στα δαιδαλώδη σοκάκια.
22.00
Τα μαγειρεία είναι κατάμεστα. Στον Αποσπερίτη (25ης Μαρτίου 6-8, τηλ.: 2385 300794), ο Γιώργος Κεβρεκίδης «ροκάρει» στην κουζίνα. Εμπνεόμενος από το ομώνυμο τραγούδι του Θανάση Παπακωνσταντίνου, έχει αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με τα γεννήματα της γης, δημιουργώντας μοναδικά πιάτα, όπως το ριζότο Καρναρόι με άγρια μανιτάρια, βούτυρο και παρμεζάνα, η σαλάτα πορτοκάλι με μανούρι και ξηροκάρπια του δάσους, το ψαρονέφρι με τυριά, η φλορινέλα με μαρμελάδα πιπεριάς Φλωρίνης. Τα κρασιά του είναι όλα ντόπια.
23.30
Μπαράκια, οι πρωταγωνιστές του ποταμιού, μέχρι το χάραμα.
Fratelli: Κοσμικό design, ευφυέστατα brunches δίπλα στο ποτάμι, κοκτέιλ, ιταλικά πιάτα και πίτσες.
Rivo: Στο πανέμορφο πλακόστρωτο.
Αυλή: Μέσα στο άκουσμα των νερών.
Ταράτσα του ξενοδοχείου Lingos: Ο DJ Διογένης «ανάβει» τον χορό όπως και στα Citizen και Cielo.
Παραλία: Ζωντανές ορχήστρες με ρεμπέτικα και έντεχνα.
Eν Φλωρίνη: Εναλλακτικό, στέκι των σπουδαστών της Σχολής Καλών Τεχνών, παίζει ροκιές, indie, έντεχνα.
Lord: Μικροσκοπικό με έντεχνη μουσική και ελληνικό ραπ.
Bridge: R’n’b, ελληνικό trap. Τις Πέμπτες χοροί υψηλών δονήσεων μέχρι πρωίας.
Fabrik: Το μεγαλύτερο κλαμπ ανοίγει Σαββατόβραδα με ελληνικό τραπ, λαϊκά, ηλεκτρονική, έντεχνη και τέκνο μουσική για πολύ χορό. Πολυκοσμία μέχρι το πρωί.
Σάββατο
Πρωί
Τα αδέλφια Μάρκου έζησαν τα παιδικά τους χρόνια σε ένα όμορφο νεοκλασικό κτίριο το οποίο, όταν μεγάλωσαν, ανακαίνισαν άξια μεταμορφώνοντάς το στο γνωστό πλέον Florian café με τα θαυμάσια γκράφιτι. Για πρωινό και θεσπέσιο κέικ καρότου.
Στην κεντρική αγορά, κουρεία, ψιλικατζίδικα, καταστήματα νεωτερισμών, βιτρίνες, χάζι, ψώνια, φωτογράφιση και μαγαζάκια για τσίπουρο συνοδεία του απαραίτητου μεζέ.
Στο Αρχαιολογικό Μουσείο (τηλ.: 2385 028206, καθημερινά εκτός Τρίτης, 07.30-19.30), εκτίθενται ευρήματα μυκηναϊκής, βυζαντινής και ρωμαϊκής εποχής από ανασκαφές στις Πρέσπες.
Αξίζει μια επίσκεψη στα λαογραφικά μουσεία Αριστοτέλης και της Λέσχης Πολιτισμού με Κινηματογραφική Αίθουσα που στεγάζεται σε ένα αριστοκρατικό νεοκλασικό. Κοντά βρίσκεται και η Δημοτική Βιβλιοθήκη αλλά και το επισκέψιμο ατελιέ της ζωγράφου Χριστίνας Παπαγρηγορίου (τηλ.: 6987787661)
14.30
Ώρα για το πολυπόθητο τσίπουρο με μεζέ:
Στο ισόγειο της Λέσχης Πολιτισμού, εδώ και 40 χρόνια λειτουργεί το Διεθνές.Οι παθιασμένοι με τη φωτογραφία του Θόδωρου Αγγελόπουλου θα θαυμάσουν το «δεύτερο σπίτι του», όπως το αποκαλούσε ο σκηνοθέτης. «Εδώ καθόταν και έπινε το κονιάκ του – πεντάρι του Μεταξά», λέει ο ιδιοκτήτης ενώ σερβίρει γεμιστή πιπεριά Φλωρίνης, «διάφορο» τουρσί, γεμιστή μελιτζάνα με πιπεριά και κασέρι και κολοκυθοκεφτέδες. «Το 1984, το ασθενοφόρο περίμενε τον Μάνο Κατράκη να πάρει οξυγόνο μετά από κάθε γύρισμα στο “Ταξίδι στα Κύθηρα”», αφηγείται. «Οχτώ διάσημες ταινίες γυρίστηκαν εδώ. Ο Μαρτσέλο Μαστρογιάννι, η Ζαν Μορό, ο Χάρβεϊ Καϊτέλ, η Βάσια Παναγοπούλου καθόντουσαν πλάι στην ξυλόσομπα τρώγοντας σάντουιτς σε χωριάτικο καρβέλι με ομελέτα “χορωδία” που έφτιαχνα με τυρί, ντομάτα, μαυροπίπερο, καυτερή ή γλυκιά πιπεριά», συμπληρώνει.
Κλείνει στις 16.00 και ξανανοίγει μία ώρα μετά, στις 17.00, σερβίροντας ελληνικό καφεδάκι στους θαμώνες. (Μεγ. Αλεξάνδρου 76, τηλ.: 2385 023585)
17.00
Επίσκεψη στο ατελιέ του Στερίκα Κούλη, βασικού συντελεστή του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, ο οποίος εργαζόταν ως δασοφύλακας και πέθανε στη Φλώρινα το 1995. Κατόπιν συνεννόησης με τον γιο του καλλιτέχνη, Λαέρτη Κούλη (τηλ.: 6945683221).
Εξίσου ενδιαφέρον το επισκέψιμο ατελιέ του γλύπτη και κατασκευαστή Φίλιππου Καλαμάρα (τηλ.: 6980538631). Γλυπτά από σίδερο, ξύλο, μάρμαρο και μέταλλα, ξύλινα χρηστικά αντικείμενα.
Κάθε Ιούνιο, σε όλη την πόλη με ορόσημο το παλιό οικοτροφείο Αγία Όλγα, εκτίθενται οι πτυχιακές των φοιτητών της Σχολής Καλών Τεχνών (τηλ. γραμματείας: 23850 55250).
Σωματείο Ελληνικών Λαϊκών και Παραδοσιακών Χορών Λυγκηστές (Γιάννης Κωνσταντίνου, τηλ.: 6986733391). Κατά την επίσκεψη, τα μέλη ανοίγουν τις κασέλες και φορούν τις στολές για να χορέψουμε. Με την ανθρωπολογική και λαογραφική εμβάθυνση, κατανοούμε καλύτερα το βαλκανικό χαρακτήρα και την ιδιαίτερη φυσιογνωμία αυτού του τόπου που διακρίνουμε εμφανώς και στην καθημερινότητα των κατοίκων του.
20.00
Γαστριμαργικά ταξίδια στο Αμύνταιο.
Εστιατόριο και Ξενώνας Κοντοσώρου (Ξινό Νερό, τηλ.: 23860 81256)
«Τι να σας φτιάξουμε;» η Πετρούλα Σέλτσα προτείνει συνταγές της μητέρας της από τα παλιά και μαζί με τον σεφ τις εξελίσσουν με πάθος που τους βραβεύει κάθε χρονιά: Μακάλο με κεφτεδάκια ή κουνέλι, αγαπημένος τραχανάς, ταλτσένες (κοπανιστή μελιτζάνα και πιπεριά, ψημένες με ντομάτα), αρνί με σπανάκι (κουρμπάνι), μάγουλα χοιρινά με ρεβίθια, τραχανόπιτα με λουκάνικο και «τζιμπιρίγκα», χυλοπίτες με φέτα και άιβαρ (αλεσμένη, ψημένη πιπεριά).
Το πρωινό του ξενώνα μοσχοβολά πίτες φρέσκων κηπευτικών, ταλτσένες με ψωμοτύρι και τηγανητά αβγά, ομελέτες με αποξηραμένους βολίτες του δάσους, μαρμελάδες λωτού, ντόπιας φράουλας, βερίκοκου.
Οικογενειακά, αμβροσιακά εδέσματα, κρεατικά από όλη την Ελλάδα, τυριά και κρασιά από την ευρύτερη περιοχή. Στο κελάρι, ο Θωμάς διατηρεί λίστα 365 διαφορετικών κρασιών, ένα για κάθε μέρα του χρόνου. Γοτθικές πινελιές σε αριστοκρατική ατμόσφαιρα, σκαλιστές βιτρίνες και σερβίτσια σε μοναστηριακά τραπέζια. Αρνάκι με ξινό τραχανά φούρνου, δεντρολίβανο και μπάντζο ωρίμανσης – τοπικό κατσικίσιο τυρί. Κοκκινιστή προβατίνα με πουρέ μελιτζάνας, βουβάλι από την Κερκίνη με λιμοντσέλο και πουρέ σελινόριζας, αγριογούρουνο σιγομαγειρεμένο με Ξινόμαυρο και σερβιρισμένο με λιγκουίνι, κότσι χοιρινό στη γάστρα με μέλι, πορτοκάλι, μουστάρδα και πατάτα Σκλήθρου, χοιρινό με κάστανα. Βitter σοκολάτα σε βάση λευκής με «σφουγγάρι» από φιστίκι Αιγίνης και παγωτό βατόμουρο.
Εξαιρετικός ο ξενώνας Αγκωνάρι, στο Σκλήθρο (τηλ.: 23860 31080, 23860 31206).
Κυριακή
10.00
Απόδραση στις Πρέσπες διασχίζοντας το κατάφυτο όρος Βίτσι. Πλεύση στο τριεθνές, το υδάτινο σύνορο μεταξύ Ελλάδας, Αλβανίας και Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας. Κάνουμε βαρκάδα με «ηλιακά» καραβάκια στη Μικρή Πρέσπα, ανάμεσα στους πυκνούς καλαµιώνες, όπου φωτογραφίζουμε σιωπηλά πελεκάνους και αποικίες κορµοράνων.
Το Βιδρονήσι μοιάζει με σκηνικό από τα «Χρονικά της Νάρνια». Οι φωτογραφίες που τράβηξα το 1994, στα απομεινάρια της τρίκλιτης Βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου (τέλη 10ου αιώνα μ.Χ.), στο ομώνυμο νησάκι, απεικονίζουν το ίδιο απαράμιλλης ομορφιάς παρθένο τοπίο, που μένει απαράλλαχτο στο πέρασμα του χρόνου.
Οι ψαράδες φέρνουν γριβάδια στις ταβέρνες της Μικρολίμνης. Η βαρκάδα στη Μεγάλη Πρέσπα περνά από ασκηταριά γεμάτες βραχογραφίες, σταματά στην παραλία, όπου ανηφορίζουμε μέσα στην ονειρική σπηλιά, ανάβουμε κερί στο ασκηταριό της Παναγιάς Ελεούσας, με τη συναρπαστική θέα της λίμνης και των αλβανικών βουνών. Γευματίζουμε στη Συντροφιά (τηλ.: 23850 46107), στο χωριό Ψαράδες, φασολάδα, γριβάδι με ντομάτα, τσιρόνια τηγανητά.
Τελευταία στάση στα καλντερίμια του Αγίου Γερμανού, στις πλαγιές του Βαρνούντα. Ξεναγούμαστε στον αναπαλαιωμένο νερόμυλο, θαυμάζουμε τις αγιογραφίες στην εκκλησία και, πριν πάρουμε το δρόμο της επιστροφής, απολαμβάνουμε ένα καφεδάκι στο παλιό καφενείο ή μια μερίδα φασόλια Πρεσπών με τοπικές σπεσιαλιτέ στο Πρέσπειον (τηλ.: 23850 51442).
