Για να σκεφτεί κανείς τον πυρήνα της αυθεντικής ελληνικής ταβέρνας, οφείλει να ταξιδέψει λιγάκι στο χρόνο. Να φτάσει κάπου κοντά στην έννοια της απλότητάς – σε μια καρέκλα φτιαγμένη με ψάθα και ένα τετράγωνο ξύλινο τραπέζι. Αλλά και σε γεύσεις αυθεντικές, γεμάτες, ατόφιες, με προϊόντα του τόπου που βγήκαν στον δικό τους χρόνο, στην σωστή τους εποχή.
Από τα κρασοπωλεία της αγοράς, στα καπηλειά και από τον πίνακα του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα για την ταβέρνα του 1960 έως “Το παιδί της ταβέρνας” του Τάσου Αλεβίζου η εικόνα της ταβέρνας μεταφέρεται στον χρόνο.
Το ίδιο όμως συμβαίνει και με τα κατώφλια των στεκιών που έχουν αντέξει στο χρόνο. Με τις αθηναϊκές ταβέρνες που αγαπάμε να επισκεπτόμαστε για την διαχρονική τους έντονη “γεύση”.
Δίπορτο
Τις δυό του πόρτες τις γνωρίζουμε και ας μην υπάρχει καμιά επιγραφή. Τις απότομες γλιστερές του σκάλες τις κατεβαίνουμε χωρίς καμία προειδοποίηση. Και τις γεύσεις του συνοδεία ρετσίνας, τις απολαμβάνουν οι ντόπιοι και οι επισκέπτες αυτής της πόλης εδώ και 112 χρόνια.
Στη συμβολή Θεάτρου και Σωκράτους υπάρχει αυτός ο υπόγειος χώρος που ισοδυναμεί με ταξίδι σε ένα από τα πιο ξακουστά “ζωντανά” καπηλειά. Οι πρώτες γραπτές αναφορές για το Δίπορτο χρονολογούνται από το 1911 ενώ το παλιό κτίριο στο οποίο στεγάζεται χρονολογείται από το 1880.
Χόρτα ζεστά, φάβα με κομματάκια από κρεμμύδι και καυτερές πιπεριές, ρεβυθάδα, φασολάδα, γιουβέτσι, πατάτες γιαχνί χταπόδι, και ψωμί. Αυτό δεν είναι το μενού. Είναι απλά οι σταθερές απαράλλαχτες επιλογές που ανακατεύονται με την μυρωδιά των φρέσκων σγουρών βασιλικών στις γλάστρες.
«Μες στην υπόγεια την ταβέρνα, μες σε καπνούς και σε βρισιές, απάνω στρίγκλιζε η λατέρνα, όλη παρέα πίναμε εψές», είναι ο στίχος που έγραφε το ‘22 ο Κώστας Βάρναλης στο ποίημα «Οι Μοιραίοι», σύμφωνα με τον αστικό θρύλο, καθισμένος σε ένα από τα τραπεζάκια του Δίπορτου.
21 0321 1463
Ειδικόν
Εδώ μιλάμε για τον “ειδικό” ορισμό της αυθεντικής και μάλλον τελευταίας μπακαλοταβέρνας στον Πειραιά. Για το στέκι του Καζαντζίδη, του Παπαϊωάννου και του Τσιτσάνη πίσω από τα παλιά καπνεργοστάσια του λιμανιού. Το οινοπαντοπωλείο «Ειδικόν» που άρχισε να λειτουργεί το 1920.
Με το παλιό ψυγείο, τα ξύλινα επιτοίχια ράφια, το άσπρο-κόκκινο μωσαϊκό, τα καλοστημένα καλούδια και τα απαραίτητα για το σπίτι που αναμένουν στοιβαγμένα σε πολύ προσεχτικές, καλοβαλμένες σειρές. Αλλά και τα τραπεζάκια στα οποία μπορούμε σήμερα να απολαύσουμε λίγα πιάτα και καλά.
Ξεκινώντας από την σπεσιαλιτέ, την ομελέτα του μαγαζιού με το κορν-μπιφ και την ξακουστή του γραβιέρα, το γαριδάκι Τρικάλων και περνάμε στις ελιές, το συκώτι και το λουκάνικο, τη σαλάτα, τις σαρδέλες, τη φάβα, τις πατάτες τηγανητές και τα κεφτεδάκια. Από τα παλιά άλλωστε το Ειδικόν δούλευε το πρωί σαν μπακάλικο και το βράδυ σαν ταβέρνα. Αλλά και σήμερα δεν είναι λίγες φορές ακόμα και σήμερα, που σαν τυχαίο γεγονός ή όχι και τόσο, όλο και κάποιος βγάζει μια κιθάρα και ένα μπαγλαμαδάκι και όλοι ξεκινούν να σιγοτραγουδούν στίχους από ρεμπέτικα.
Άλλωστε και ο γνωστός ερευνητής της ελληνικής γαστρονομίας, ο Γιώργος Πίττας, τοποθέτησε την φωτογραφία του Ειδικόν ως εξώφυλλο στο βιβλίο του « Η Αθηναϊκή Ταβέρνα».
Αυλή
Στου Ψυρρή κάπου ανάμεσα στα κτήρια που είναι γεμάτα με γραφεία και μικρά εργαστήρια της εποχής του 60 και στο 12 της οδού Αγίου Δημητρίου υπάρχει μια πόρτα που οδηγεί στην… αυλή ενός παλιού αθηναϊκού σπιτιού.
Στην αυλή αυτή βρίσκουμε το πρώην καφενείο που σέρβιρε μόνο ελληνικό καφέ και φραπέ έως το 2010, νυν μεζεδοπλωείο Αυλή διαθέτει ένα περιβάλλον αυθεντικό που παραδόξως θυμίζει σκηνικό που μοιάζει βγαλμένο από παλιά ελληνική ταινία ή που απλά μας γνωρίζει την Αθήνα του χθες, την Αθήνα όπως παλιά.
Ανάμεσα στο συκώτι, την χοιρινή τηγανιά και τις πατάτες τηγανητές και τα κεφτεδάκια, πρωταγωνιστής στα πιατάκια του είναι το τηγάνι. Και της ατμόσφαιρας η αυλή που μεταφέρει στους ρυθμούς, τις αυθεντικές γειτονιές και τις αυθόρμητες μαζώξεις που δεν μπορούμε παρά νοσταλγούμε ή να απολαμβάνουμε σε λιγοστά πια μέρη της πόλης.
Καραβίτης
Μία από τις μακροβιότερες ταβέρνες των Αθηνών. Στο παγκρατιώτικο στέκι με τον έναν αιώνα λειτουργίας έχουν καθίσει γενιές και γενιές. Και όσο και αν η τριγύρω περιοχή αλλάζει η παλιά αυτή αθηναϊκή ταβέρνα παραμένει απαράλλαχτη στο χρόνο.
Το κτήριο του είναι χαμηλοτάβανο κτίριο με τα κεραμίδια και το εσωτερικό του σκοτεινό, ατμοσφαιρικό και ζεστό. Πρωταγωνιστές του χώρου είναι παλιά βαρέλια κρασιού τον χειμώνα ενώ τα καλοκαίρια το τσούγκρισμα των ποτηριών της ρετσίνας και το φαγητό μεταφέρονται στα τραπέζια της αντικριστής αυλής με τις μουριές.
Λεπτοκομμένα παϊδάκια, χειροποιήτες πατάτες τηγανητές , μπριζόλες, χόρτα και τραγανά, αρωματικά κεφτεδάκια μπλέκονται με την ατμόσφαιρα ενός μαγαζιού που ιστορία του ξεκινάει το 1926. Αν και στην αρχή έφτιαχνε μαγειρευτά, μετά ξεκίνησε τα κεφτεδάκια και τα κρεατικά για τα οποία είναι και γνωστό έως σήμερα.
Ο Χατζηδάκις το είχε στέκι, ενώ και η αυλή ήταν αρχικά η αυλή του σπιτιού των ιδιοκτητών που είχαν εκεί τις κότες τους. Βγάζανε τα τραπέζια στο πεζοδρόμιο, μιας και τότε δεν είχε και τόσα αυτοκίνητα, και έλεγαν στους πελάτες αστειευόμενοι ότι θα τους βγάλουν τραπεζάκι “παραλιακά” καθώς τότε ήταν χωματόδρομος με ρυάκια που κύλαγαν απ’ το ποτάμι.
Παυσανίου 4, Παγκράτι
