Δύο κρατήρες με γκρι και κοκκινωπές αποχρώσεις μοιάζουν «ένθετοι» στην εικόνα του τοπίου με τα πεύκα και τα χωράφια με τις ελιές. Τις καλλιεργούν οι κάτοικοι των Διδύμων στη μικρή πεδιάδα που περιστοιχίζεται από βουνά. Όπως θα μου πουν, την άνοιξη το τοπίο είναι διάστικτο από χιλιάδες άγριες τουλίπες – μάλιστα από το 1962, τον Απρίλιο-Μάιο διοργανώνουν τη «Γιορτή της Τουλίπας» στη διάρκεια της οποίας βραβεύονται από επιτροπή οι καλύτερες ανθοδέσμες.
Το χωριό είναι κτισμένο στις υπώρειες του βουνού Δίδυμα (υψόμετρο 1076). Κάποιοι θεωρούν πως το όνομά του προέρχεται από τις δύο κορυφές, Κονί και Μεγαλοβούνι, επειδή έχουν ίδιο ύψος. Πιο πιθανό είναι, πάντως, να προήλθε από την αρχαία ονομασία Δίδυμον όρος που είχε το βουνό στα ΒΑ της μικρής πεδιάδας: Οι δύο κορυφές του ήταν αφιερωμένες στους ημίθεους αδελφούς Κάστορα και Πολυδεύκη.
Όσοι περνούν από τον επαρχιακό δρόμο που έρχεται από την Ερμιόνη -μέσω Κρανιδίου ή Ηλιόκαστρου- βλέπουν από μακριά δυο τεράστιες οπές να σημαδεύουν το τοπίο. Και πολλοί φαντάζονται ότι πρόκειται ίσως για ηφαιστειακούς κρατήρες. Οι κάτοικοι παλιά έλεγαν ότι προέκυψαν από πτώση μετεωριτών…
Κι όμως, είναι ένα δημιούργημα της φύσης. Πολύ ξεχωριστό. Πολύ ενδιαφέρον.
Αναζητώ τη δολίνη Μικρή Σπηλιά, που ξέρω ότι είναι εύκολα προσβάσιμη, και οι πινακίδες με κατευθύνουν στην διαμορφωμένη είσοδό της. Είναι δύσκολο να αντιληφθείς το μέγεθός της ακόμη και αν προσπαθήσεις να την δεις πίσω από τα συρματοπλέγματα που έχουν βάλει για λόγους ασφάλειας.
Μπαίνω από την είσοδο, κατηφορίζω 30 μ. και ιδού: Eνας μεγάλος περιμετρικός χωματόδρομος ανοίγεται αριστερά και δεξιά μου, ένας εξώστης για να περπατήσεις πάνω από τον δασωμένο κρατήρα.
Πώς σχηματίστηκαν οι δολίνες;
Όπως έχω διαβάσει σε ένα δελτίο της Σπηλαιολογικής Εταιρείας του 1975 που ανακάλυψα, οι δολίνες διαμορφώθηκαν «από καθιζήσεις του εδάφους και ταυτόχρονη κατακρήμνιση των ανθρακικών πετρωμάτων της περιοχής. Ήταν φυσικές καταβόθρες για την αποστράγγιση των νερών της πόλγης των Διδύμων στις περιόδους που αυτή γινόταν λίμνη λόγω των βροχών που γέμιζαν με νερό τους ξεροπόταμους και τις ρεματιές της περιοχής. Ειδικά η μεγάλη δολίνη, με την πανοραμική θέα του Β-Α τοιχώματος, δημιουργεί ένα μοναδικό φυσικό μνημείο».
Οι δολίνες είναι τρεις, αλλά οι σπηλαιολόγοι μελέτησαν τις δυο από αυτές. Η ύπαρξη των καρστικών φαινομένων ήταν γνωστή από την αρχαιότητα.
Περπατώντας στη δολίνη Μικρή Σπηλιά θα δω «ένθετα» στα βράχια δύο εκκλησάκια -γι’ αυτό θεωρείται πως χρησιμοποιήθηκε στους βυζαντινούς χρόνους ως τόπος χριστιανικής λατρείας. Το πιο μεγάλο, όπου και σήμερα τελούνται κάποιες λειτουργίες, είναι ο Άγιος Γεώργιος. Παλαιότερα είχε μια βυζαντινή επιγραφή και τοιχογραφίες λαϊκής τεχνοτροπίας, ωστόσο ασβεστώθηκε κι έτσι μόνο ίχνη τους διακρίνονται σήμερα.
Κάνοντας τον γύρο θα ανακαλύψω και τη δεύτερη εκκλησία, πολύ μικρή, με την πρόσοψή της ίσα που να ασπρίζει ανάμεσα στα κοκκινωπά πετρώματα. Είναι η Μεταμόρφωση του Σωτήρος και θεωρείται κτισμένη σε επόμενη περίοδο από τον Άγιο Γεώργιο.
Όσο για τη δολίνη Μεγάλη Σπηλιά, δεν υπάρχει διαμορφωμένο μονοπάτι, ή πρόσβαση στον κρατήρα. Μπορείτε να πάτε μέχρι το χείλος, αλλά λόγω της βλάστησης δεν θα τη δείτε σε όλο της το μεγαλείο. Αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς μόνο χάρη σε φωτογραφίες από drone.
+
Σύμφωνα με την Αργολική Βιβλιοθήκη Ιστορίας και πολιτισμού, τα πρώτα ίχνη ανθρώπινης παρουσίας στην περιοχή χρονολογούνται από την Ύστερη Νεολιθική περίοδο (4.000-2.800 π.Χ.) όπως δείχνουν τα λίθινα εργαλεία που ανακαλύφθηκαν στη δολίνη Μεγάλη Σπηλιά. Ελάχιστα είναι τα ευρήματα από την Εποχή του Χαλκού (2.800-1.100 π.Χ.), ωστόσο υπάρχουν σημάδια από την Κλασική Εποχή (5ος-4ος αι. π.Χ.), περίοδο ακμής ολόκληρης της Ερμιονίδας. Το σημαντικότερο τεκμήριο αυτής της περιόδου είναι το Κάτω Πηγάδι, που βρίσκεται ανάμεσα στο Πάνω και το Κάτω Χωριό των Διδύμων.
