Ποιά είναι η σύνδεσή σου με τον τόπο που επέλεξες;
“H Ανατολική Φραγκίστα είναι ο τόπος των γονιών μου. Παππούδες , γιαγιάδες, όλοι από εκεί άρα όπως καταλαβαίνεις υπάρχει μεγάλη σύνδεση. Είναι επίσης ο τόπος που πέρναγα τα καλοκαίρια μου. Είναι όμως και η ομορφιά του χώρου, τα μπάνια στο ποτάμι, πιτσιρίκια που τρέχαμε πάνω κάτω στο χωριό…Αυτό μένει, δεν ξεχνάς τον τόπο.
Το χωριό βρίσκεται σε μια πολύ καλή τοποθεσία με υψόμετρο στα 700 μέτρα και 35 χιλιόμετρα μετα το Καρπενήσι. Eίναι ένα από τα πιο ιστορικά και πιο παλιά χωριά της Ρούμελης. Η ονομασία της και η ύπαρξή της αναφέρεται από τον 14ο αιώνα. Είναι τόπος καταγωγής σπουδαίων ανθρώπων που έχουν παίξει ο καθένας τους ξεχωριστό ρόλο στην Ιστορία της Ελλάδας μπορώ να πω. Ο πιο γνωστός είναι ο Γεώργιος Καφαντάρης ο οποίος διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδας το 1924.
Τα τελευταία χρόνια έχουμε δημιουργήσει και το ίδρυμα Καφαντάρη σε ένα πολύ ωραίο πέτρινο κτίριο χτισμένο στα μέσα του 1800 που στεγάζει και το λαογραφικό μουσείο. Άλλο ένα σημαντικό πρόσωπο είναι ο πεζογράφος Δημήτριος Παπαδόπουλος – «Τυμφρηστός» που έγραψε το 1928 το «Η Ωραία του Πέραν» το οποίο η ΕΡΤ το είχε μεταφέρει στη τηλεόραση. Έχουμε και τον Γιαννάκη Φραγκίστα που ήταν ο πρώτος και βασικός βιογράφος και συμπολεμιστής του Κατσαντώνη”.
Ιωάννη, δεν έχω επισκεφτεί ποτέ την Ανατολική Φραγκίστα και την Ευρυτανία. Που θα με πήγαινες πρώτα για να νιώσω τη «ψυχή» του τόπου;
“Θα σε ξύπναγα πρωί να πιούμε ένα τσάι στο καφέ τους Βασίλη και μετά για περπάτημα σε μια κλασική διαδρομή και απλά θα καταλάβαινες. Είναι μια διαδρομή που πάντα την κάνω. Ξεκινώ από το χωριό και πάω προς Σωτήρα. Βρίσκεται πριν από την είσοδο του χωριού από το Καρπενήσι. Το μέρος έχει υπεραιωνόβια πλατάνια και πηγές. Δίνουν ξεχωριστή ομορφιά στο χώρο. Μου αρέσει το χειμώνα, ειδικά μετα από βροχή. Το τοπίο έχει μια ξεχωριστή ομορφιά ειδικά όταν έχει και λίγο ομίχλη…Δεν ξέρω αν μπορώ να το περιγράψω”.
Ο τόπος καταγωγής μας είναι, συνήθως, άρρηκτα συνδεδεμένος με την παιδική μας ηλικία και τις αναμνήσεις της.
“Οι αναμνήσεις που έχουν συνδέσει με την Φραγκίστας είναι δύο, βασικά. Μια τα Χριστούγεννα. Πρωινό ξύπνημα για να πάμε εκκλησία , σκοτάδι έξω και το κρύο να σου παγώνει τα πρόσωπο, μερικές φορές με χιόνι και μετά την εκκλησία σπίτι για φαγητό. Ναι, για φαγητό. 9 το πρωί και ψήνουμε μπριζόλες..
Μετά, το καλοκαίρι. Αύγουστος μήνας να περιμένουμε τα πανηγύρια και ειδικά το παζάρι της Σωτήρας. Θυμάμαι να αγοράζουμε πράγματα τα οποία μπορεί να χάλαγαν μετά από 2 – 3 μέρες αλλά ήταν σαν να είναι Χριστούγεννα και περιμένουμε να ανοίξουμε τα δώρα. Το παζάρι, κάθε χρόνο 17 με 19 Αυγούστου, το έχουμε ακόμη σε πιο μικρή βέβαια μορφή αλλά είναι εκεί σταθερό”.
Όταν έχει λείψει για καιρό από τον τόπο του το πρώτο πράγμα που θέλει να κάνει επιστρέφοντας είναι “να πιώ τσάι η τσίπουρο σε ένα από τα καφενεία του χωριού. Απλά πράγματα. Γενικά είμαστε απλοί άνθρωποι, θα πούμε την καλημέρα, την καλησπέρα, θα σε κεράσουμε. Θα κάτσουμε να σου μιλήσουμε. Να σου πούμε που και τι να φας. Που να πας για να περάσεις καλά”.
Αν κάποιος είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί μόνο ένα σημείο της Ανατολικής Φραγκίστας, ποιο θα ήταν αυτό;
“Αναλόγως: αν δεν του αρέσει το περπάτημα θα έλεγα η λίμνη Κρεμαστών. Απέχει γύρω στα 10 λεπτά. Τα τελευταία χρόνια γίνονται και οργανωμένες βαρκάδες με πολύ ωραια σκάφη. Έχει γίνει καλή δουλειά και πιστεύω θα πάει πολύ καλά. O Πάνος που έχει τα σκάφη, γύρισε στο χωριό και αποφάσισε να κάνει κάτι. Είχε την ιδέα με τις βαρκάδες και προσπαθεί να κάνει ότι καλύτερο . Είναι μια ορεινή λίμνη μοναδική στην Ελλάδα και λόγω μεγέθους και λόγω ότι είναι τεχνητή. Έχει δυο φοβέρες γέφυρες σε μέγεθος που αξίζει να δει κάποιος.
Αν όμως του αρέσει λίγο το περπάτημα και η περιπέτεια θα του έλεγα για την παλιά και εγκαταλειμμένη τώρα, παλιά Βινιάδη και το εγκαταλειμμένο επίσης χωριό παλιός Μαραθιά. Είναι όλα 10 λεπτά από το χωριό μου. Ο παλιός Μαραθιάς είναι ένα εντελώς εγκαταλειμμένος. Η Βινιανη έχει μερικά άτομα που μένουν εκεί. Είναι φοβερά και τα δυο. Η Βινιανη ειδικά είναι και ιστορικό χωριό που έγινε γνωστή λόγω του εμφυλίου και θεωρούνταν και η πρωτεύουσα της ελεύθερης Ελλάδας στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Έχουν περάσει από εκεί ο Βελουχιώτης, Άγγλοι κομάντος. Όταν τα επισκέπτεσαι σε πάνε αμέσως σε άλλες εποχές. Πολλοί κάτοικοι έχουν αφήσει πράγματα τους εκεί. Υπάρχει ένα παντοπωλείο που είναι ακόμη πολλά προϊόντα στα ράφια. Σκέφτεσαι και κάνεις ιστορίες. Είναι από τα αγαπημένα μέρη της γυναίκας που για ειδικά για φωτογραφίες.
Ποια είναι η βόλτα που πρέπει να κάνει κάποιος στον τόπο σου; Πήγαινέ μας, νοερά, εκεί.
“Σίγουρα βόλτα και βαρκάδα στη λίμνη Κρεμαστών. Θυμάμαι την πρώτη φορά που πηγαίναμε ανάμεσα στα φιόρδ και ειδικά όταν είμασταν κάτω από τη γέφυρα που ενώνει Ευρυτανία και Αιτωλοακαρνανία. Το να είσαι κάτω από μια γέφυρα με μήκος 600 μέτρα και ύψος 40 μέτρα από τη στάθμη του νερού είναι κάτι που πάντα θα θυμάσαι.
Υπάρχουν διάφορές διαδρομές που μπορείς να πας όπως να επισκεφτείς και τη δεύτερη μεγάλη γέφυρα (γέφυρα Ταταρνας) που κατέχει και 4 παγκόσμια ρεκόρ ένα εκ των οποίων αφορά στον κεντρικό άνοιγμα μήκους 196 μέτρων, όπως επίσης και τη γέφυρα Μανωλη (17ο αιώνα) το οποίο ανάλογα με την στάθμη των νερών τις λίμνης αυτό πότε εξαφανίζεται και πότε εμφανίζεται ξανά σταδιακά.
Δεύτερη βόλτα είναι στο γεφύρι της Βινιανης. Ένα μέρος που μπορείς να κάνεις μπάνιο, να χαλαρώσεις να βγάλεις φωτός στο παλιό γεφύρι και γιατί όχι ακόμη και να φας. Βέβαια πρέπει να είσαι κι εσύ οργανωμένος. Από εκεί πάλι πέρναγε και ο δρόμος που ένωνε τα χωριά με το Καρπενήσι και μιλάμε βέβαια για ένα μεγάλο μονοπάτι. Καταλαβαίνει κάποιος αμέσως αν το περπατήσει αν ήταν άνετη η ζωή των κάτοικων η όχι. Εκεί επίσης μπορεί κάποιος να κάνει το χειμώνα ειδικά και rafting”.
Με ποιον τρόπο μπορεί να περιγράψει το χωριό του με τις αισθήσεις του;
“Γεύση: τσάι βουνού και το ζυμωτό ζεστό ψωμί της μάνας μου.
Όσφρηση: η φρέσκια ρίγανη και οι μυρωδιές της φύσης όταν είμαι άνοιξη στο χωριό…
Άγγιγμα: το φρέσκο χιόνι. Δεν υπάρχει καλύτερο.
Ήχος: το νερό που κυλάει στο αυλάκι. Πιτσιρικάδες κάναμε βαρκάκια, τα βάζαμε στο αυλάκι και κάναμε κόντρες. Τρέχαμε πάνω κάτω όλη την ώρα”.
Ποιοι (και γιατί) είναι οι πρώτοι άνθρωποι που σου έρχονται στο μυαλό όταν σκέφτεσαι τον τόπο σου; Εκείνοι που μοιράζονται την ίδια αγάπη για αυτόν με εσένα;
“Οι γονείς μου, καθώς ζουν εκεί. Μοιράζομαι βέβαια το ίδιο πάθος και αγάπη για το τόπο μου με έναν ξάδερφο μου και φίλους. Μιλάμε για το τι μπορούμε να κάνουμε, πως θα το πάμε πιο μπροστά όλο το project που λέγεται χωριό και τόπος μας. Πως θα φέρουμε κόσμο, πως θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε επαγγελματίες, να κάνουμε αλλαγές προς το καλύτερο… Τι θα κάνουμε όταν πάμε να ζήσουμε εκεί γιατί στο τέλος εκεί θα πάμε όλοι”.
Τι είναι αυτό που έχει αλλάξει περισσότερο στον τόπο σου τα τελευταία χρόνια και πως νιώθεις γι’ αυτό;
“Η αλλαγή έχει να κάνει με τον κόσμο. Ο νέος και η νέα φεύγει όχι μόνο για να βρει δουλειά αλλά ακόμη και βρει σύντροφο. Είχαμε κάποιους βέβαια που γυρίσαν αλλά θέλει δουλίτσα ακόμη. Παράδειγμα υπάρχουν παιδιά που γύρισαν στο χωριό από Αθήνα. Έχουν τη δουλειά τους αλλά δεν πρέπει να υπάρχει και το εταίρο ήμισυ όμως? Και είναι βαριά η μοναξιά στα ορεινά”.
Πιστεύει πως υπάρχουν μέτρα που πρέπει να ληφθούν ώστε να εξασφαλιστεί η τουριστική αξιοποίηση της Άνω Φραγκίστας, αλλά με πράσινο και βιώσιμο τρόπο, ώστε να μην αλλοιώνει την φυσιογνωμία του;
“Είμαστε πιστεύω σε καλό επίπεδο. To σεβόμαστε το περιβάλλον και τον χώρο γενικά. Έχουμε δημιουργήσει πολύ καλούς ξενώνες. Αξιοποιούν τα τοπικά προϊόντα όπως και οι ταβέρνες το ίδιο. Αλλά για να δουλεύουν χρειάζεται να έρθει κόσμος και για αυτό το λόγω χρειαζόμαστε καλούς δρόμους και διαφήμιση. Αυτό φαίνεται ότι θα καλυτερέψει”.
Φυσικά, η συζήτηση ήρθε και στο φαγητό και τα προϊόντα του χωριού.
“Το χωριό διαθέτει 2 ταβέρνες. Η πρώτη είναι η Ταβέρνα της Γεωργίας με εκπληκτικό στιφάδο αγριογούρουνου όπως και μπιφτέκια αγριογούρουνου. Κάνει παραδοσιακές πίτες, μαγειρευτό φαγητό και όλα από ντόπια κρέατα. Κάτω από την εκκλησία βρίσκεται η “Συνάντηση των Κυνηγών”. Το μαγαζί το τρέχει ο Δημήτρης ο οποίος κάνει φοβερή χοιρινή τηγανιά και τον τελευταίο καιρό και φοβερή πίτσα. Όταν χαλαρώσει λίγο παίζει μουσική και παίζει ωραία ρεμπέτικα.
Πρόσφατα άνοιξε απέναντι από την πλατεία ένα ωραίο καφέ. Το ‘ΕΝΘΥΜΙΟΝ’. Ο Βασίλης επέστρεψε από την Αθήνα στο χωρίο. Άνοιξε ένα χώρο που έχει επιρροές από την παραδοσιακή ελληνική επαρχία αλλά και νεοκλασικά στοιχεία διακόσμησης. Το άνοιξε ώστε ο ντόπιος είτε ο επισκέπτης να αισθάνεται τόσο όμορφα ώστε να λειτουργεί σαν κινητή διαφήμιση για το χωριό και για το χώρο που δημιούργησε και στο τέλος να μείνει στην μνήμη τους σαν ενθύμιο”.
Έχει επηρεάσει η Φραγκίστα την δουλειά του;
“Η δουλειά μου είναι τέτοια που δεν επηρεάζεται από τον τόπο μου. Οι δικοί μου βέβαια έχουν έναν ξενώνα. Αυτή τη στιγμή προσπαθώ να κάνω αλλαγές. Nα τον κάνω λίγο πιο μοντέρνο αλλά να κρατήσω χαρακτήρα”.
Το αγαπημένο του σημείο για να καθαρίσει το μυαλό του, να εμπνευστεί και να ηρεμήσει “είναι ένα σημείο που είναι φανταστικό όταν δύει ο ήλιος. Έχει θέα λίμνη και βουνά. Δεν υπάρχει το σημείο αν θέλεις να χαλαρώσεις. Για να σκέφτω πάω για περπάτημα στη Σωτήρα. Απέχει 1 χλμ από το χωριό. Ωραία, εύκολη διαδρομή που φτάνεις σε ένα μέρος μέσα στα πλατάνια και νερό οπού γίνεται και το παζάρι το καλοκαίρι. Και βέβαια η βόλτα στη λίμνη. Χαλάρωση τρελή με θέα…τι άλλο να θέλει κάποιος;”
Το «σουβενίρ» που θα διάλεγε από την Ανατολική Φραγκίστα, για να προσφέρει ως «δώρο» σε δικούς του ανθρώπους είναι…πρακτικό
“Μέλι…φοβερό. Απλά ζητάς πληροφορίες σε κάποιο από τα μαγαζιά η στους ξενώνες για το ποιος πουλάει μέλι. Αυτοί θα σε φέρουν σε επαφή με τους μελισσουργούς. Τσάι βουνού το οποίο είναι μαζεμένο με το χέρι. Ότι πιο αγνό και αν το συνδυάσεις και με το ντόπιο μέλι τότε μιλάμε για άλλο επίπεδο. Κάνουμε το δικό μας τσίπουρο. Μπορείς να αγοράσεις από τις ταβέρνες, αν έχει μείνει βέβαια. Επίσης γλυκό καρύδι. Δεν θα βρεις αλλού καλύτερο”.
Αυτή την περίοδο, επαγγελματικά, τον Ιωάννη τον βρίσκουμε ανάμεσα σε δυο κόσμους. Αυτόν της τεχνολογίας, καθώς δουλεύει σε μια μεγάλη εταιρία λογισμικού και τηλεπικοινωνιών και του hospitality, καθώς διευθύνει και τον οικογενειακό τους ξενώνα στην Φραγκίστα.
Ο Ιωάννης Παπαδόπουλος είναι γέννημα θρέμμα της επαρχίας. Μεγάλωσε στη Λαμία και μετά το πανεπιστήμιο βρήκε δουλειά στην Αθήνα σε εταιρία λογισμικού και τηλεπικοινωνιών. Είναι παντρεμένος με μια Καλαματιανή και έχουν γυρίσει τον μισό κόσμο, συχνά μαζί με τις “δυο τρελές κόρες που και αυτές είναι πορωμένες με το χωριό μας”.
*
Info
https://www.anatolikifragista.gr/
