Ο κ. Θανάσης Μπίρλης έρχεται σε επαφή με την Κέα με κάθε τρόπο. Ταξιδεύοντας συχνά εκεί, φωτογραφίζοντας και ζωγραφίζοντας το νησί, διατηρεί μια ισχυρή σύνδεση με έναν τόπο που αποτελεί για εκείνον διαφυγή και προσωπικό καταφύγιο. «Ανακάλυψα την Κέα το 1975, παρέα με μια Enduro μηχανή. Το νησί μού έδωσε τη δυνατότητα της χαλάρωσης. Παρόλο που βρίσκεται τόσο κοντά στη μεγαλούπολη διαθέτει εντυπωσιακή ομορφιά και πολιτισμό, ενώ χαρακτηρίζεται από απλότητα. Η Κέα έγινε η αγαπημένη μου συνήθεια για να ξεφύγω από την καθημερινότητα», λέει ο κ. Μπίρλης.
Βόλτες και εμπειρίες
Αν δεν έχετε επισκεφθεί ποτέ την Κέα, η πολύχρωμη και γραφική Ιουλίδα (η χώρα) είναι, αδιαμφισβήτητα το σημείο εκκίνησης για την περιπλάνησή σας. Περπατάμε με τον κ. Μπίρλη νοερά στα στενά της. «Κάτω από τα στεγάδια της και τα καλντερίμια της, τα οποία είναι πάντα καθαρά και φρεσκοβαμμένα. Κάνουμε βόλτα μέχρι το Λιόντα, τον λαξευμένο -από άγνωστο καλλιτέχνη- βράχο της αρχαιότητας με τη μορφή λιονταριού. Ανακαλύπτουμε τις τοιχογραφίες του Αλέκου Φασιανού –που ευτυχώς σώζονται ακόμα- και ανεβαίνουμε στο κάστρο της Ιουλίδας».
Ωστόσο, εάν ο χρόνος σας ήταν περιορισμένος, ο ίδιος θα σας πήγαινε στο κοσμοπολίτικο Βουρκάρι, σημείο συνάντησης σκαφών αναψυχής και κατοίκων του νησιού. «Από εκεί θα κάναμε την κοντινή βόλτα στο εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης. Θα προσεγγίζαμε την Κάτω Μεριά και θα περπατούσαμε από το μονοπάτι ως τον αναστηλωμένο ναό της αρχαίας Καρθαίας. Εναλλακτικά, θα επισκεπτόμασταν τον φάρο του Αγίου Νικολάου και το μοναστήρι της Καστριανής».
Για τον ίδιο είναι ζωογόνο να βρίσκεται στην Κέα. Μάλιστα, αν τύχει να επιστρέψει μετά από καιρό, μου εκμυστηρεύεται ότι το πρώτο πράγμα που κάνει είναι να γευτεί ελληνικό καφέ και τα αγαπημένα του τοπικά γλυκά. «Ανυπομονώ να πιω τον ελληνικό καφέ μου στην “Κορησσία”, το λιμάνι της Κέας, και να απολαύσω ένα γλυκό ταψιού στο παραδοσιακό ζαχαροπλαστείο “Κορησσός“, με τα υπέροχα χειροποίητα γλυκά, τα οποία φτιάχνονται από τους ιδιοκτήτες».
Γεύση, όσφρηση, ματιά, άγγιγμα, ήχος ζωντανεύουν μεταξύ της ποικιλομορφίας του φυσικού τοπίου, της πολύχρωμης κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής και των μυρωδιών από τον αέρα της θάλασσας και των απότομων βουνών, των αμπελιών και των ελαιώνων. Οι εικόνες του κου Μπίρλη μας ταξιδεύουν σε έναν τόπο γεμάτο εκπλήξεις. «Το θυμαρίσιο μέλι από το Σπαθί, οι άγριες φασκομηλιές στον δρόμο προς την αρχαία Καρθαία -από το παλιό μονοπάτι-, το μωβ χρώμα στον δρόμο προς το φάρο του Αγίου Νικολάου από τους αμάραντους μαζί με τον ήχο από τα βούρλα και τις λυγαριές. Ο ήχος που ταξιδεύει από συναυλίες της Ευανθίας Ρεμπούτσικα και του Σταύρου Ξαρχάκου, φτάνοντας στο σπίτι μας στην Ιουλίδα. Είναι όλα τα στοιχεία της Κέας που ξυπνούν τις αισθήσεις».
Η τουριστική ανάπτυξη που άλλαξε το νησί
Παρά την ανάπτυξη που γνωρίζει η Κέα – δημοφιλέστερα Τζια – τα τελευταία χρόνια, διατηρεί, ακόμα, παρθένα στοιχεία. Το γεγονός αυτό, μαζί με την ιστορική παράδοση και την καλλιτεχνικότητα του τόπου, έχει προσελκύσει κατά καιρούς γνωστά ονόματα της Ελλάδας. «Ο Αλέκος Φασιανός, ο Νίκος Στεφάνου, ο Θοδωρής Πάγκαλος αγάπησαν το νησί και το προέβαλαν με το έργο τους. Απλώς, σήμερα, έχει αλλάξει η εικόνα στο πλοίο της γραμμής. Παλαιότερα, γνωριζόμασταν, σχεδόν, όλοι και ανταλλάσσαμε τα νέα μας από την προηγούμενη συνεύρεσή μας. Τώρα, στο πλοίο είναι άγνωστοι μεταξύ αγνώστων και ψάχνουμε να βρούμε γνωστό. Αυτό είναι αποτέλεσμα της τουριστικής ανάπτυξης του νησιού», σχολιάζει.
Η Κέα έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον τόσο του τουρισμού, όσο και του επιχειρηματικού κόσμου λόγω της κοντινής απόστασης από την Αθήνα και της γραφικότητάς της. Γι’ αυτόν τον λόγο, πρέπει να προστατευτεί από την άναρχη και μαζική τουριστική ανάπτυξη.
Ο κ. Μπίρλης εξηγεί: «Η Κέα, όπως όλα τα Κυκλαδονήσια, έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον επενδυτών και, ήδη, κατασκευάζονται μεγάλες τουριστικές μονάδες. Σε συνεργασία δήμου, Περιφέρειας και Πολιτείας θα πρέπει να υπάρξουν κανόνες που θα αφορούν τη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Για παράδειγμα, θα μπορούσε να είναι υποχρεωτική η συλλογή βρόχινου νερού σε κάθε νέα κατασκευή, η ορθολογική διαχείριση των σκουπιδιών, το ασφαλές οδικό δίκτυο και η αξιοποίηση των παραλιών προς όφελος των επισκεπτών».
Πράγματι, μόνο έτσι, ο τόπος θα καταφέρει να διατηρήσει τη φύση ζωντανή και τον αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα αλώβητο, συνεχίζοντας να αναπνέει και να εμπνέει. «Αυτό επιβάλλεται», τονίζει ο κ. Μπίρλης, αναπολώντας στιγμές έμπνευσης στο νησί. «Η γαλήνη και η αρχοντιά του νησιού με έχουν βοηθήσει στη δημιουργία πολλών έργων ζωγραφικής, γλυπτικής όπως και φωτογραφικών αναζητήσεών μου. Άλλωστε, τα τελευταία χρόνια έχω κάνει δύο ατομικές εκθέσεις στην Κέα. Σκέφτομαι το ηλιοβασίλεμα στο Βουρκάρι, όπου κάθε φορά τα χρώματα και οι εικόνες είναι διαφορετικά. Είναι Κυριακή, και αφού έχει φύγει το τελευταίο καράβι για Λαύριο, όσοι μείναμε πίσω, απολαμβάνουμε την απόλυτη ηρεμία του νησιού».
Γεύσεις και παραδοσιακά προϊόντα
Και φυσικά, δεν θα μπορούσαμε να γνωρίσουμε έναν τόπο ολοκληρωτικά, χωρίς να γευτούμε τη γαστρονομία του. Η Κέα, ως γνήσιο κυκλαδίτικο νησί, προσφέρει νόστιμη τοπική κουζίνα από πρώτες ύλες του τόπου, και εκλεκτά «τζιώτικα» προϊόντα. Εμείς καθίσαμε στα καλύτερα τραπέζια της με κάποιον που, σίγουρα, τα γνωρίζει πολύ καλά. «Θα γευτούμε ντόπια κουζίνα σε δύο μαγειρεία της Κέας. Το πρώτο είναι η «Πιάτσα» στην είσοδο της Χώρας, όπου θα απολαύσουμε μαμαδίστικα φαγητά. Το δεύτερο είναι τα «Πουλαράκια» στην Κάτω Μεριά για εξαιρετικό κρέας, ντόπιο κρασί και φιλόξενη παρέα. Δοκιμάζουμε λουκάνικα μοσχαρίσια με θρούμπι και μέλι, τη διάσημη λόζα (το λεγόμενο “τζιώτικο προσούτο) και πασπαλά, μια τοπική συνταγή με χοιρινό κρέας μαγειρεμένο με ντομάτα και αυγά. Ολοκληρώνουμε τη γαστρονομική απόλαυση με παγωτό από το «Τυράκειο» στη Χώρα, που δύο αδέλφια φτιάχνουν τυρί και παγωτό με ολόφρεσκο γάλα από τα ζώα της φάρμας τους».
Έχοντας, κατά κάποιον τρόπο, πραγματοποιήσει με τον νου την απόδραση στην Κέα, αναζητούμε το ιδανικό σουβενίρ από αυτό το ξεχωριστό Κυκλαδονήσι. Κουβεντιάζοντας με τον κ. Μπίρλη, καταλήγουμε σε τοπικά -παραδοσιακά και γκουρμέ- εδέσματα και τέχνη, μια που και τα δύο θα τα βρείτε περίσσια στο νησί. «Θα πάρετε μαζί σας βάζο με μέλι από το Σπαθί ή γλυκά κουταλιού από τον «Αρισταίο». Επίσης, αμύγδαλα από τον Αλέξη Λυμπερόπουλο – ο οποίος καλλιεργεί τη ξερική αμυγδαλιά του νησιού – κουλουράκια από αλεύρι βελανιδιάς από την «Marcie Mayer» και έργα τέχνης από έναν άνθρωπο του πολιτισμού του νησιού, τη Σωτηρία Αντωνοπούλου. Με εμπειρία από την Βουρκαριανή, την gallery θρύλο του νησιού, η ιδιοκτήτρια της ART SA gallery (στην οποία εκτέθηκαν έργα μου), είναι σήμερα διαχειρίστρια της Κέως Πολιτισμός, αναλαμβάνοντας ιδιαίτερες πρωτοβουλίες, και διοργανώνοντας εξαιρετικές εκθέσεις», καταλήγει.
Λίγα λόγια για τον Θανάση Μπίρλη
Ο Θανάσης Μπίρλης γεννήθηκε στην Καισαριανή τον Ιανουάριο του 1959. Τελείωσε το λύκειο αρρένων Υμηττού και σπούδασε την οπτική επιστήμη στα ΚΑΤΕΕ. Με την ίδρυση των ΤΕΙ για οκτώ χρόνια δίδαξε στο ίδρυμα στο τμήμα οπτικής οπτομετρίας. Ασχολήθηκε με τις επιχειρήσεις οπτικών και είναι ιδρυτής της αλυσίδας οπτικών καταστημάτων Οφθαλμός. Το 1996 εφάρμοσε πρώτος το σύστημα δικαιόχρησης στον χώρο της οπτικής. Παράλληλα, ασχολούνταν με την τέχνη ζωγραφίζοντας ή κάνοντας μικρογλυπτά. Εξέθεσε δουλειά του με θέμα την ανακύκλωση το 2006 στο Ψυχικό στην γκαλερί Μονοχώρο. Ακολούθησαν εκθέσεις το 2007 στον χώρο Canto στην Γλυφάδα, το 2008 στην Κέα, στην γκαλερί ARTSA, το 2010 με το Οφθαλμοφανές στο Γκάζι, το 2011 στην γκαλερί Genesis με τα Ωρόσημα. Επιπλέον, το 2017 στην γκαλερί Marina Keas και την έκθεση ARToclock, παρουσίασε για πρώτη φορά συλλογή μικρογλυπτών, παράλληλα με δημιουργίες ζωγραφικής. Τέλος, το 2017 στο Μουσείο Ηρακλειδών δημιούργησε την Αόρατη Πόλη και το 2022 παρουσίασε το πρώτο του φωτογραφικό Λεύκωμα με θέμα την Κούβα.
