«Εσείς από πού έρχεστε; Τα βλάχικα τα ξέρετε;». Με τη γκλίτσα στο χέρι, τα «παππούδια» του Συρράκου, όπως τα αποκαλούν οι νεότεροι, σου κάνουν πάντα την ίδια ερώτηση, καθώς σε αντικρίζουν βγαίνοντας με κόπο από τις στενές ξύλινες πόρτες των σπιτιών. Μαζεύονται στη θολωτή βρύση Γκούρα του 1500 στο χοροστάσι, την πλατεία του χωριού για να τα πούνε. Μετά θα μπουν στις ταβέρνες για να παίξουν μαζί με τους νεότερους μπιρίμπα και δηλωτή, πίνοντας τα τσιπουράκια τους.
Το Συρράκο, ονομαστό βλαχοχώρι που άκμασε ιδιαίτερα τον 18ο αιώνα, είναι εξωπραγματικά όμορφο. Κτισμένο αμφιθεατρικά σε υψόμετρο 1150 στους πρόποδες του Λάκμου (Περιστέρι), ανάμεσα σε πλατάνια, καρυδιές, κερασιές, κρανιές, έλατα, έχει χαρακτηριστεί Παραδοσιακός Οικισμός. Κάθε γειτονιά έχει την κρήνη της και υπάρχουν δυο γεφύρια.
Τα περίπου 300 διώροφα ή τριώροφα σφιχταγκαλιασμένα σπίτια, κατασκευασμένα από λαξευτή πέτρα, με στέγες από σχιστόπλακες και καμινάδες, στέκονται άφοβα εδώ και αιώνες στις απόκρημνες πλαγιές.
Είναι αμφιθεατρικά κτισμένα, όλα αναστηλωμένα και περιποιημένα. Ανήκουν, δε, μόνο σε Συρρακιώτες που τα χρησιμοποιούν ως εξοχικά.
Πάνω από την πλατεία υψώνεται ο ναός του Αγίου Νικολάου με τον οκταγωνικό τρούλο, ξανακτισμένος προς τα τέλη του 19ου αιώνα, αφού το Συρράκο, όπως και οι γειτονικοί Καλαρρύτες, κάηκαν ολοσχερώς από τους Τούρκους το 1821.
Κάνοντας βόλτες στον οικισμό θα δεις το τριώροφο πέτρινο κτίριο του δημοτικού σχολείου που έχει μετατραπεί σε ξενώνα, την εκκλησία της Παναγίας δίπλα σε μια πετρόκτιστη βρύση, με υπέροχη θέα στο χωριό, και στα ψηλά το μοναστήρι του Αη Λιά.
Η νομαδική ζωή των κτηνοτρόφων του Συρράκου συνεχίζεται και στις μέρες μας -παρότι ο αριθμός των κοπαδιών είναι πολύ μειωμένος σε σχέση με τον παρελθόν- και οι συζητήσεις μαζί τους στις ταβέρνες σε κάνουν να ζηλέψεις την ελευθερία που απολαμβάνουν ζώντας στους αλπικούς βοσκότοπους από τον Μάιο ως τον Νοέμβριο.
Οι Συρακιώτικες κάπες έντυσαν τον στρατό του Μ. Ναπολέοντα
Πολλοί φυλάσσουν, ή χρησιμοποιούν ακόμη, τις περίφημες αδιάβροχες κάπες από τραγόμαλλο που οι Συρρακιώτες έμποροι και ραφτάδες πουλούσαν τον 18ο αιώνα στην Ιταλία, τη Ρωσία, την Κεντρική Ευρώπη. Οπως λέγεται, μάλιστα, χρησιμοποιήθηκαν για να προστατέψουν από το κρύο τους στρατιώτες του Μεγάλου Ναπολέοντα.
«Τα παλιά τα χρόνια το Συρράκο -όπως και οι αντικρινοί Καλαρρύτες- ήταν πλούσιος τόπος. Ζούσανε μέχρι και 5000 κόσμος και στα βοσκοτόπια υπήρχαν πάνω από 100.000 γιδοπρόβατα», θα πει με περηφάνια ο εθελοντής που μας κάνει την ξενάγηση στο σπίτι του ποιητή Κώστα Κρυστάλλη που καταγόταν από το Συρράκο: Ένα εξαιρετικό οίκημα του 1879 που έχει μετατραπεί σε λαογραφικό μουσείο με την πλήρη οικοσκευή ενός χαρακτηριστικού σπιτιού της εποχής.
Το μονοπάτι Συρράκο-Καλαρρύτες
Το διάσημο μονοπάτι Συρράκο-Καλαρρύτες, συνδέει τα δυο χωριά αιώνες τώρα (1,7 χλμ., 1 ώρα και 20’, με υψομετρική διαφορά περίπου 200 μ).
Περνάει μέσα από τα υποβλητικά τοπία της χαράδρας του Καλαρρύτικου, ή Χρούσια, παραπόταμου του Αράχθου. Κάντε στάση φθάνοντας στο ποτάμι, όπου υπάρχει γεφυράκι.
Ο Γαλαρόκαμπος
Το οροπέδιο Γαλαρόκαμπος (15 χλμ. με το αυτοκίνητο) είναι ένα μεγαλειώδες αλπικό τοπίο. Εκεί βρίσκονται τα βοσκοτόπια του Συρράκου με τις στάνες για τα ζώα και τα παραπήγματα των βοσκών.
Στη διαδρομή θα δείτε τη μικρή εκκλησία των Αγίων Αποστόλων από όπου η θέα προς τα Γιάννενα και τα γύρω βουνά είναι εντυπωσιακή.
*
Πού μένουμε
Το Σπίτι του Δασκάλου
Κτισμένο μέσα στο πράσινο, με υπέροχη θέα στο χωριό, το παλιό σχολείο του Συρράκου, που έχει χαρακτηριστεί ως Νεότερο Μνημείο, φιλοξενεί αυτόν τον ωραίο ξενώνα που περιλαμβάνει τέσσερα διαμερίσματα τύπου Airbnb. Έχουν γήινα χρώματα, εμφανή πέτρα, καλόγουστη διακόσμηση, αναπαυτικά κρεβάτια και ωραία μπάνια. Σε όλα υπάρχει μοντέρνα και πλήρως εξοπλισμένη κουζίνα για να φτιάξετε πρωινό.
Στην πέτρινη αυλή με το μεγάλο τραπέζι, και στο μπαλκονάκι των δωματίων του ορόφου, θα πιείτε τον καφέ σας με συντροφιά τον ήχο του Καλαρρύτικου ποταμού που κυλάει στο βάθος της χαράδρας και τα κελαηδίσματα των πουλιών. (Από 80 ευρώ/δίκλινο).
Casa Calda. Σε πολύ ωραίο πέτρινο κτίριο, με δωμάτια παραδοσιακά διακοσμημένα και καθιστικό, όπου θα φάτε πρωινό.
Casa Lanoi. Τρεις αυτοτελείς κατοικίες μέσα στον οικισμό.
*
Πού τρώμε
Σταυραετός. Το εστιατόριο λειτουργεί από το 1976 και είναι πολύ ωραία διακοσμημένο. Σερβίρονται πολλά παραδοσιακά πιάτα με κρέας, όπως χοιρινό με σέλινο, προβατίνα στα κάρβουνα, γίδα βραστή- χειροποίητες πίτες, τοπικά τυριά, δικά τους γλυκά του κουταλιού κ.α. (Από 12-15 ευρώ/άτομο).
Υπάρχει και το ξενοδοχείο Σταυραετός σε παραδοσιακό στυλ.
Τηλ.: 26510 47802
Μη με Λησμόνει. Εστιατόριο-καφέ, που βγάζει και τραπέζια στη σκιερή κεντρική πλατεία του Συρράκου. Με πλούσιο μενού που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, κοντοσούβλι, προβατίνα, γίδα βραστή, πέστροφα, αρνάκι γάστρας. (Από 12-15 ευρώ/άτομο).
Τηλ.: 697 7034517
+
Απόσταση
Το Συρράκο απέχει 53 χλμ. από τα Ιωάννινα. Ο δρόμος θέλει προσοχή γιατί είναι γεμάτος στροφές.
*
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο αφιέρωμα “20 χωριά κρυμμένοι θησαυροί στην Ελλάδα”, στο τεύχος ΔΙΑΚΟΠΕΣ / Νοέμβριος 2023.
