Κτισμένο στην εύφορη κοιλάδα του Δαφνώνα, κάτω από τους εντυπωσιακούς βράχους με το κόκκινο χρώμα που έχουν γίνει σπουδαίο αναρριχητικό πεδίο, το Λεωνίδιο είναι χαρακτηρισμένο ως Παραδοσιακός Οικισμός από το 1977. Είναι η πρωτεύουσα της Νότιας Κυνουρίας και Τσακωνιάς.
Οι κάτοικοί του είναι περήφανοι για τον τόπο τους και οι γηραιότεροι μιλούν ακόμη την τσακώνικη διάλεκτο.
Αξιοθέατα
-Η παλιά γειτονιά, με την εκκλησία της Αγίας Κυριακής κι έναν δαίδαλο από σοκάκια.
-Τα πυργόσπιτα των αρχών του 19ου αι. και τα νεοκλασικά των μέσων του 19ου αι. Είναι διώροφα ή τριώροφα, με αυλές, στέρνες και περίτεχνα ταβάνια που είναι ζωγραφισμένα ή σκαλιστά και παραπέμπουν στην τσακώνικη διακοσμητική τέχνη.
Ξεχωρίζουν τρία αρχοντικά-πυργόσπιτα: του Τσικαλιώτη του 1808, του Πολυτίμου του 1816 και του Κατσικογιάννη του 1807, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως Διατηρητέα Μνημεία.
Το αρχοντικό Τσικαλιώτη έχει αναστηλωθεί λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος. Κτίστηκε από τον Κωνσταντίνο Τσικαλιώτη, μέλος μιας από τις πιο παλιές και σημαντικές οικογένειες της Τσακωνιάς, που είχε ενταχθεί στην Φιλική Εταιρεία. Έχει αμυντική αρχιτεκτονική με επιρροές από το Βυζάντιο.
Στη διάρκεια της επίσκεψής σας θα δείτε τα εντυπωσιακά βιτρό, αντιπροσωπευτικά της ευμάρειας των ιδιοκτητών του πύργου, τους οντάδες, τις σάλες, τους βοηθητικούς και αποθηκευτικούς χώρους. (Είσοδος δωρεάν).
– Το δημαρχείο και το αρχείο της Τσακωνιάς βόρεια της πλατείας. Το αρχείο αποτελεί μια σπουδαία «κιβωτό» γνώσης για τον λαϊκό πολιτισμό και την τσακώνικη διάλεκτο. Τα τσακώνικα μάλιστα διδάσκονται στο Λεωνίδιο, μαζί με την υφαντική τέχνη, και τα μαθήματα απευθύνονται σε ανθρώπους κάθε ηλικίας.
– Η Φάμπρικα Πολιτισμού. Λειτουργεί από το 2014 σε κτίριο του 1859, το οποίο ήταν άλλοτε το δημοτικό σχολείο και στις αρχές του 20ου αι. εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας, ελαιοτριβείο και αλευρόμυλος. Εδώ θα μάθετε πολλά για την ιστορία της περιοχής μέσω εποπτικού υλικού και διαδραστικών μέσων.
-Τον ατμοκίνητο οδοστρωτήρα που χρησιμοποιήθηκε για να διανοιχτεί ο δρόμος Λεωνιδίου-Πλάκας. Είναι μοντέλο των αρχών του 20ου αι. -σπάνιο δείγμα σε όλη την Ευρώπη.
Όταν ο ουρανός γεμίζει με φωτεινά αερόστατα
Τα 500 φωτεινά αερόστατα που υψώνονται στον ουρανό από τις πέντε ενορίες του οικισμού μόλις ακουστεί το «Χριστός Ανέστη» έχουν κάνει το Πάσχα στο Λεωνίδιο γνωστό σε όλη την Ελλάδα. Το έθιμο καθεριώθηκε γύρω στο 1910-15.
Τα αερόστατα της Ανάστασης περιλαμβάνουν έναν ειδικό μηχανισμό που τους επιτρέπει να ανυψώνονται: στο κάτω μέρος τους υπάρχει άνοιγμα, μέσα στο οποίο στερεώνεται ένα πανί βουτηγμένο σε λάδι και πετρέλαιο (η λεγόμενη «κολλημάρα»). Όταν αυτό πάρει φωτιά, θερμαίνει το αερόστατο και απογειώνεται. Το χαρτί είναι ελαφρύ και χρησιμοποιούνται κόλλες διαφόρων χρωμάτων.
Τα αερόστατα έχουν μέγιστο μέγεθος δύο μέτρων ώστε να μπορούν να φτάσουν πολύ ψηλά -έως και τα 1.000! Η φωτιά διατηρείται για 30-40 λεπτά και μετά «κρυώνουν» και πέφτουν.
(Δείτε αναλυτικές πληροφορίες στον ιστότοπο του Δήμου Νότιας Κυνουρίας).
Αναρρίχηση στους κοκκινόβραχους
Τα τελευταία χρόνια χάρη στους εντυπωσιακούς βράχους του το Λεωνίδιο έχει γίνει φημισμένος αναρριχητικός προορισμός. Στα βράχια υπάρχουν περισσότερες από 1.000 διαδρομές που έχουν διαφορετικούς βαθμούς δυσκολίας. Στη διάρκεια του Αναρριχητικού Φεστιβάλ που διοργανώνεται τον Νοέμβριο, ο οικισμός γεμίζει με αναρριχητές από όλο τον κόσμο και η όλη ατμόσφαιρα θυμίζει γδιορτή. Περισσότερα στο: https://climbinleonidio.com.
To Μelitzazz
Aλλη μια αφορμή για να έρθει κανείς στο Λεωνίδιο είναι το πολυεθνικό Φεστιβάλ της Τσακωνιάς, που λέγεται και Melitzazz. Συνδυάζει πολλές εκδηλώσεις και μουσικές από όλη τη Μεσόγειο, με την προβολή της γαστρονομικής παράδοσης της Τσακωνιάς. Οι μουσικές του κόσμου -jazz, latin, ethnic, έντεχνα, ρεμπέτικα- «παντρεύονται» με τις γεύσεις και προσκαλούν για χορό και τραγούδι.
Πρωταγωνιστής της ντόπιας κουζίνας είναι φυσικά η μελιτζάνα, μαγειρεμένη με όλους τους τρόπους. Θα σας εντυπωσιάσει ο τσακώνικος χορός που θεωρείται πως έχει ρίζες στην αρχαιότητα.
Η Τσακώνικη μελιτζάνα
Το μικροκλίμα της περιοχής του Λεωνιδίου εδώ και πολλά χρόνια ευνόησε την καλλιέργεια της γλυκιάς Τσακώνικης μελιτζάνας που έχει το χαρακτηριστικό μοβ χρώμα και τη βρίσκεις σε όλη την Ελλάδα. Συγκαταλέγεται μεταξύ των προϊόντων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (Π.Ο.Π.).
Με όποιο τρόπο και αν μαγειρευτούν οι μελιτζάνες, ή χρησιμοποιηθούν ως υλικό -στον μουσακά, στη μελιτζανοσαλάτα, στο μπριαμ, μαζί με κρέατα, ή τηγανητές-, είναι πεντανόστιμες.
+
Επίνειο του Λεωνιδίου είναι το όμορφο λιμανάκι της Πλάκας, με τη μεγάλη παραλία που αντικρίζει το Αιγαίο.
+
Φωλιάζει στα κάθετα βράχια του Πάρνωνα, πάνω από χαράδρα σε υψόμετρο 650 και είναι σημαντικό προσκύνημα της Αρκαδίας, καθώς η εικόνα της Παναγίας θεωρείται θαυματουργή. Το μοναστήρι χρονολογείται στον 16ο αι. (άλλες πηγές λένε στο 1300). Έχει υποστεί πολλά δεινά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, καταστράφηκε το 1770, αλλά ξανακτίστηκε και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821. Αξιόλογο είναι το καθολικό του 1809 με το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 19ου αι.
Χιλιάδες πιστοί από την Κυνουρία και άλλες περιοχές συγκεντρώνονται στη μονή ‘Ελωνας (ή Ελώνης) στη μεγάλη γιορτή της Παναγίας που οργανώνεται τον Δεκαπενταύγουστο.
Απέχει περίπου 18 χλμ. από το Λεωνίδιο.
*
Πού μένουμε
Ξενώνας Αγρόκτημα. Πετρόκτιστοι ξενώνες με παραδοσιακό ύφος μέσα σε ένα ωραίο και περιποιημένο κτήμα το οποίο παράγει τοπικά προϊόντα και έχει βιολογικές καλλιέργειες. Τα άνετα δωμάτια, η ζωή κοντά στη φύση και το κελάϊδισμα των πουλιών θα σας ανανεώσουν και θα σας γαληνέψουν.
Αρχοντικό Χιώτη. Boutique hotel που στεγάζεται στο αρχοντικό οίκημα της οικογένειας που κτίστηκε το 1864. Διαθέτει πισίνα και είναι πολύ καλόγουστα διακοσμημένο με έπιπλα αντίκες και αυθεντικά διακοσμητικά αντικείμενα. Τα ταβάνια και τα χειροποίητα ζωγραφιστά πλακάκια είναι αυτά που είχε το αρχοντικό την παλιά εποχή. Υπάρχουν διαφόρων τύπων δωμάτια και δυο σουίτες. Μια πραγματικά αξιόλογη επιλογή διαμονής.
Αρχοντικό Χατζηπαναγιώτη. Ένα ιστορικό πέτρινο κτίσμα που έχει φιλοξενήσει προσωπικότητε,ς όπως ο βασιλιάς Οθωνας, έχει αναστηλωθεί με μεγάλη προσοχή και στεγάζει τον ξενώνα με τις ωραιότατες αυλές όπου θα απολαύσετε το πρωινό και τον καφέ σας. Τα δωμάτια -όλα διαφορετικά μεταξύ τους- έχουν κλασική ξύλινη διακόσμηση, στρώματα Coco-mat και τζάκια. Υπάρχει γυμναστήριο, προσφέρονται υπηρεσίες ομορφιάς και λειτουργεί καφέ-μπιστρό στην ταράτσα.
*
Πού τρώμε
Μητρόπολη (τηλ. 27570 29115). Ελληνική κουζίνα με μαγειρευτά και κρεατικά.
Πρυτανείον (τηλ. 27570 23150). Εστιατόριο με μεγάλο κατάλογο πιάτων Ελληνικής-Μεσογειακής κουζίνας και πολλές ποικιλίες κρεατικών και ορεκτικών.
Η ταβέρνα του Ψαρά, στην Πλάκα (τηλ. 27570 22815). Σε πέτρινο κτίσμα, με μεγάλη ιστορία και εξαιρετικό φαγητό. Φυσικά θα δοκιμάσετε μελιτζάνες που τις φτιάχνουν τηγανητές με σάλτσα ντομάτας.
+
Το Λεωνίδιο απέχει περίπου 200 χλμ. από την Αθήνα.
*Οι φωτογραφίες είναι του Δήμου Νότιας Κυνουρίας Τσακωνιάς
